‘Ontscholing, het mág gewoon’

Een persoonlijke leerroute zoals bij het Windesheim Business College: het lijkt organisatorisch lastig maar het kan, vindt Steve Clemens.

Een dag aan het Windesheim Business College (WBC) zou een student als volgt kunnen beschrijven: Ik sta altijd om 5u ‘s ochtends op om wat Statistiek te leren. Dan met een bakkie wat Accounting, en tegen 9u lekker ontbijten met wat Psychologie. Om 11u naar de yoga, om 12.30u lunch, en om 13.30u werken bij Logistiekbedrijf Vandepraktijk te Daarleerjewat, NL.

Ikzelf niet hoor, ik haat de ochtend! En ik haat mensen die om 5u opstaan en fris allerlei nuttige dingen doen. Irritant! Maar, hey, it’s a free country! En dus mag iemand aan het WBC gewoon irritant heel vroeg werken aan zijn/haar studie, of heel snel, of heel efficiënt, of op reis in Bhutan, of een slimme oom interviewend, a.h.v. leuke MOOCs van Harvard, inspirerende TED talks, educatieve Appjes, Khan Academy, Business News Radio (BNR), serious gaming, business simulations, (internationale) business wedstrijden, werken bij een bedrijf (desnoods gratis), rijke online content van de educatieve uitgevers, Hackatons organiseren, deelnemen aan de Volvo Ocean Race, of …

Of weet je wat? Vervang de ‘of’ eens door ‘en’. Het kan allemaal.
In HBO land is het lastig om leerroutes te personaliseren. De wet laat het toe in universiteiten, maar niet in het HBO. Maar de maatschappij heeft het nodig. We willen af van opleiden voor specifieke beroepen, die misschien zelfs niet meer bestaan binnenkort. We willen opleiden voor vakgebieden, voor sectoren, of zelfs helemaal over de sectoren heen. Dan krijg je pas goede appjes in ouderenzorg, of lean bij verpleegkunde…

De meeste voordelen van ontscholing kúnnen gewoon: zelf het tempo, de volgorde, de kennisoverdracht en het toetsingsmoment kiezen. Erg lástig voor een school, organisatorisch, maar het mág. En dat gaan we bij het Windesheim Business College doen. Maar om ondanks de wet tóch gepersonaliseerde leerroutes aan te bieden, benutten we een voorheen ongebruikte ruimte in de huidige wet. En dus is de vrijheid in leerdoelen enigzins beperkt.

Voorbeeld:  Jonas weet nog niet welke opleiding te kiezen. Bij het WBC kan hij wat vakken behalen uit opleidingen naar keuze op zijn tempo en volgorde, tot hij kiest voor één bepaalde uitstroomrichting, b.v. Bedrijfseconomie. Hij heeft 50 studiepunten behaald uit allerlei opleidingen, maar gelukkig waren die vakken/leerdoelen gemeenschappelijk voor het eerste jaar. Echter, 6 studiepunten behaalde hij in vakken die helemaal niét bij Bedrijfseconomie behoren, dus kan hij die niet ‘meenemen’ voor zijn diploma. Die studiepunten moet Jonas alsnog behalen vooraleer hij mag afstuderen. En dát was de ‘prijs’ van de vrijheid in de aanvang van zijn studie.

Gelukkig mag hij zo snel of traag als hij wil verder studeren, geen studievertraging nodig.En misschien is het ook gewoon leuk dat hij iets geleerd heeft buíten zijn vakgebied?

Gaat een student vanzelf lekker Statistiek zitten leren? Volgens talrijke auteurs wel. Helemaal contra-intuïtief voor ons gehersenspoelde onderwijs-is-les-geven addicts, maar onderzoek wijst het wel uit. Echter bij het WBC is dit irrelevant, een luxeprobleem. Studenten gaan pas afstuderen nadat ze álle leerdoelen van een bepaalde uitstroomrichting behaald hebben, ook als daar Statistiek in zit, of Fecesbiologie, of Haasplijtkunde, punt. Hadden we maar wat meer luxeproblemen. Zucht.

Steve Clemens, docent bij het Windesheim Honours College, is frontrunner Ontscholing en samen met Hans Baltjes geestelijk vader van het nieuwe Windesheim Business College.